Kiedy wybrać się w góry?
W całej tej tragedii widać, chwilami problemy ze zrozumieniem prognoz pogody oraz specyficznych warunków jakie występują w górach. Nagła zmiana pogody w górach wynika tak naprawdę z dwóch przyczyn. Pierwsza to efekt orograficzny czyli wynoszenie mas powietrza jak po równi pochyłej przez góry, co powoduje większą ilość opadów oraz intensyfikację konwekcji (burz). Druga, brak perspektywy w obserwacji pogody, widzimy często fragment nieba przez to nie wiemy jaka „grozi” nam pogoda. Można przyjąć, że obie te przyczyny zadziałały wczoraj. Problem też jest ze zrozumieniem i prawidłową identyfikacją prognoz pogody. Najczęściej korzysta się z prognoz krótkoterminowych generowany przez regionalny model numeryczny UM ze strony meteo.pl. Większość osób analizuje prognozę pogody na podstawie analizy zmienności warunków atmosferycznych poprzez meteogram. Niestety takie podejście prowadzi do błędów. Wynika to z następujących czynników.
Po pierwsze model UM ma siatkę 4km czyli jednolita prognoza obejmuje obszar kwadratu 4 x 4 km. Niestety Tatry są bardzo małymi powierzchniowo górami. Zakładając najmniej korzystny wariant, rozkładając ten kwadrat na środku Kasprowego Wierchu – jednolita prognoza pogody w takim oczku sięgnie na pewno Kuźnic. A jak wiadomo, pogoda w tych dwóch miejscach często nie jest taka sama. Tak więc model ten w znaczącym stopniu uśrednia Tatry. Najwyższym szczytem tego modelu jest góra o wysokości ledwo przekraczającej 1900m czyli jest niżej niż grań Tatr Wysokich i Zachodnich. To powoduje, że wyniki tego modelu będą zaniżały właśnie efekty zjawisk konwekcyjnych (burz). Po drugie analizując meteogram nie wiemy jaka będzie prognoza pogody tuż obok. A co będzie jeżeli model się pomyli o 4km ? Nie będziemy tego wiedzieli, bo nie będziemy tego widzieli. Generalnie model regionalny będzie dobrze prognozował zjawiska mezoskalowe, takie jak opady z dużych rozmiarowo niżów, także aktywnych frontów atmosferycznych. Opady z tych układów na meteogramach modelu UM są oznaczane: deszcz – kolor zielony, śnieg – kolor niebieski – bez dodatkowych oznaczeń. W przypadku tego typu zjawisk występuje spora dokładność trafienia w okres czasu kiedy wystąpią.
A jak jest z burzami (opadami konwekcyjnymi)? Układy konwekcyjne są zwykle za małe aby je prawidłowo prognozować (model ma za dużą siatkę, ma też za mało danych). Nie jest więc możliwe określić w jakim miejscu, o której godzinie wystąpi burza. Czyli, jeżeli na meteogramie zobaczymy, że ma wystąpić burza np. o godz. 15 to nie jest to pewne czy to nastąpi w konkretnym miejscu i godzinie czy w innym miejscu w innym okresie czasu. Należy zwrócić uwagę, że konwekcyjne (także czasami w wyniku burz) opady na meteogramach, mają dodatkową sygnaturę w postaci pomarańczowych kropek. Jeżeli zobaczymy takie oznaczenie na meteogramie, to od razu powinien być dla nas sygnał, że prognoza może nie być precyzyjna. Co więc należy robić żeby uniknąć sytuacji niebezpiecznej? Po pierwsze należy sprawdzić, czy występują danego dnia warunki do powstawania burz, można ocenić ich możliwą intensywność – patrząc na mapy a nie meteogramy. Jeżeli jest taka prognoza (a taka prognoza wczoraj była) należy wybierać się w góry bardzo wcześnie, rozwój burz w większości przypadku występuje po południu, ponadto należy wybierać szlaki które dają szanse szybkiego zejścia z grami. Czyli bezpieczniejsze jest wejście na Rysy niż Orlą Perć, czy Czerwone Wierchy (Giewont zawsze odpada z uwagi na dużą ilość ludzi o tej porze roku – to oni często generują spore zagrożenie). Ponadto dobrze jest analizować natychmiastowe prognozy pogody oparte na analizie danych w czasie rzeczywistym (czyli to nie są prognozy). Występuje dostęp do danych satelitarnych, radarów opadowych oraz detektorów burzowych co 10-15 minut. Mając te dane mamy w najgorszym wariancie szanse przewidzieć burze do 45min przed jej wystąpieniem. Występuje spora ilość aplikacji oraz stron internetowych które prezentują takie dane. Pomijam jeszcze najważniejszy aspekt, który wystąpił wczoraj, jeżeli słyszymy burze w oddali to nie idziemy na szczyty lub granie, tylko szukamy zejścia niżej.
Naprawdę można tego było uniknąć co było wczoraj.
Dodaj komentarz